Op zondag 26 januari wordt Wereld Lepradag gehouden, een dag waarop wereldwijd aandacht wordt besteed aan mensen die leven met lepra, een bacteriële infectieziekte die schade aan zenuwen en andere delen van het lichaam kan veroorzaken. Hoewel lepra in Nederland zeldzaam is, komt de ziekte nog veel voor in gebieden zoals Azië, Afrika en Zuid-Amerika. In deze regio’s hebben mensen vaak te maken met een gebrek aan toegang tot medische zorg en onvoldoende middelen om lepra adequaat te behandelen. Hierdoor blijft de ziekte een zichtbaar probleem in de armere gemeenschappen van deze landen. Op deze dag staan we stil bij de impact van lepra en de mensen die ermee leven.

Wat is lepra?

Elke twee minuten krijgt ergens ter wereld iemand de diagnose lepra, wat neerkomt op meer dan 200.000 nieuwe gevallen per jaar. Ondanks dat lepra goed te behandelen is, leven miljoenen mensen wereldwijd met de gevolgen van de ziekte. Deze gevolgen kunnen variëren van fysieke beperkingen en psychologische klachten tot armoede en sociale uitsluiting.

Lepra, ook bekend als de ziekte van Hansen, wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium leprae. De ziekte verspreidt zich meestal via kleine vochtdeeltjes in de lucht, die afkomstig zijn van een onbehandelde patiënt. Lepra is echter geen erfelijke aandoening.

De eerste tekenen van de ziekte ontstaan vaak door schade aan de zenuwen vlak onder de huid. Een van de vroegste symptomen zijn verkleurde, gevoelloze plekken op de huid. Omdat de bacterie zich zeer langzaam vermenigvuldigt, kan het jaren duren voordat symptomen zich voordoen – gemiddeld vijf jaar, maar in sommige gevallen kan dit oplopen tot wel 30 jaar.

Lepra is slechts in beperkte mate besmettelijk. De ziekte wordt niet overgedragen via lichamelijk contact, en langdurig nauw contact met een onbehandelde patiënt is vaak nodig om besmet te raken. Ongeveer 95 procent van de bevolking is van nature immuun tegen lepra. Toch kan een verzwakte immuniteit, veroorzaakt door slechte leefomstandigheden, ondervoeding of andere ziekten, het risico op infectie vergroten.

Diagnose en behandeling van lepra

Overheden worden aangespoord om het belang van leprabehandeling onder de aandacht te brengen bij hun bevolking en ervoor te zorgen dat de benodigde behandelingen worden vergoed. Om lepra vroegtijdig te kunnen herkennen, werken ze samen met lokale gemeenschappen en organisaties. Deze gemeenschappen spelen een cruciale rol door actief op zoek te gaan naar mensen die mogelijk lepra hebben. Door bewustwording te vergroten en verkeerde opvattingen over de ziekte te corrigeren, kunnen ze mensen aanmoedigen om tijdig medische hulp te zoeken.

Daarnaast krijgen zorgprofessionals ondersteuning bij training en het opbouwen van ervaring in het behandelen en genezen van lepra. Tijdens deze trainingen leren zij symptomen te herkennen en complicaties, zoals klauwhanden, hangvoeten en beschadigde oogleden, met chirurgische ingrepen aan te pakken.

Ziekenhuizen worden aangemoedigd om medische zorg toegankelijker te maken in gebieden waar deze beperkt is. Dit gebeurt door het oprichten van satellietklinieken die verbonden zijn aan grotere ziekenhuizen, en door het organiseren van “outreach camps” in afgelegen regio’s, evenals huis-aan-huiscontroles.

Samenwerking met zorgprofessionals verhoogt de kans dat lepra vroegtijdig en accuraat wordt gediagnosticeerd. Dit helpt patiënten om de benodigde zorg te ontvangen voordat onherstelbare schade aan hun lichaam ontstaat.

Veel van deze initiatieven worden uitgevoerd door “The Leprosy Mission”, een wereldwijde leider in het onderzoek naar lepra. De organisatie blijft innoveren en test voortdurend nieuwe methoden om de verspreiding van lepra te verminderen en vroege diagnoses te verbeteren. Ze ondersteunen onderzoekscentra in Nepal, India en Bangladesh, waar deskundige teams samenwerken met internationale experts om grensverleggend onderzoek te doen. Een van hun huidige projecten richt zich op de ontwikkeling van een test voor vroege diagnose, die een grote impact kan hebben op de levens van vele mensen.

Wereld Lepradag

The Leprosy Mission zet zich wereldwijd in voor de bestrijding van lepra. Wat deze ziekte zo tragisch maakt, is dat het volledig te behandelen en bestrijden is, mits de behandeling tijdig wordt gestart. Helaas hebben mensen in arme landen vaak onvoldoende toegang tot de noodzakelijke zorg om lepra effectief te behandelen. Bovendien worden in veel landen mensen met lepra nog steeds gestigmatiseerd en gediscrimineerd.

In sommige landen zijn mensen bang voor lepra vanwege oude mythen, bijgeloof of een gebrek aan kennis. Sommige mensen vermijden fysiek contact met leprapatiënten uit angst voor besmetting, niet wetende dat iemand na een succesvolle behandeling volledig genezen is en geen risico meer vormt. Daarom zet “The Leprosy Mission” zich in voor het vergroten van kennis en begrip over lepra, om niet alleen de ziekte zelf te bestrijden, maar ook de stigma’s en misvattingen eromheen weg te nemen.