Wat is endometriose?
Endometriose is een chronische aandoening waarbij weefsel dat lijkt op het baarmoederslijmvlies (endometrium) buiten de baarmoederholte groeit. Dit weefsel kan zich hechten aan organen in de buikholte, zoals de eierstokken, eileiders, blaas, darmen en soms zelfs buiten de buikholte, zoals in de longen. Net als het normale baarmoederslijmvlies, reageert dit weefsel op hormonale veranderingen tijdens de menstruatiecyclus. Het kan zwellen en bloeden, maar omdat het bloed en weefsel geen uitweg heeft zoals bij een normale menstruatie, ontstaat er ontsteking, littekenweefsel en soms pijnlijke verklevingen.
Hoewel endometriose het meest voorkomt bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd, kan het ook jonge meisjes en vrouwen na de overgang treffen. De ernst van de symptomen staat niet altijd in verhouding tot de hoeveelheid weefsel: sommige vrouwen met milde endometriose ervaren hevige pijn, terwijl anderen met uitgebreide endometriose nauwelijks klachten hebben.
Symptomen van endometriose
De symptomen van endometriose kunnen sterk variëren en worden daardoor vaak niet meteen herkend. Veelvoorkomende klachten zijn:
- Ernstige menstruatiepijn: Pijn die niet weggaat met gewone pijnstillers en die het dagelijkse functioneren belemmert.
- Chronische bekkenpijn: Pijn die ook buiten de menstruatiecyclus aanwezig is.
- Pijn tijdens seks: Vaak diep in de buik, wat een groot effect kan hebben op relaties en intimiteit.
- Onvruchtbaarheid: Endometriose is een van de belangrijkste oorzaken van vruchtbaarheidsproblemen bij vrouwen.
- Darm- en blaasproblemen: Denk aan een opgeblazen gevoel, diarree, constipatie, of pijn tijdens het plassen.
- Vermoeidheid: Chronische pijn en ontstekingen putten het lichaam uit en kunnen leiden tot extreme vermoeidheid.
Door de diversiteit aan symptomen wordt endometriose soms verward met andere aandoeningen zoals prikkelbare darmsyndroom (PDS) of bekkenontstekingen.
Waarom wordt endometriose niet altijd serieus genomen?
Hoewel endometriose bijna 10% van de vrouwen in hun vruchtbare jaren treft, duurt het gemiddeld 7 tot 10 jaar voordat de diagnose wordt gesteld. Waarom zo lang?
- Stigma rond menstruatieklachten
Er bestaat een maatschappelijke tendens om menstruatiepijn te normaliseren. Veel vrouwen groeien op met het idee dat pijn bij hun menstruatie ‘erbij hoort’, waardoor ze niet snel aan de bel trekken. - Gebrek aan kennis bij zorgverleners
Helaas zijn niet alle zorgverleners voldoende opgeleid om endometriose tijdig te herkennen. Vrouwen krijgen vaak te horen dat ze stress hebben of dat hun klachten psychosomatisch zijn. - Taboe op praten over symptomen
Symptomen zoals pijn tijdens seks of darmproblemen worden niet altijd besproken uit schaamte, waardoor belangrijke aanwijzingen gemist worden. - Complexiteit van de aandoening
Endometriose presenteert zich bij iedere vrouw anders. Dit maakt het een uitdaging om een duidelijke en snelle diagnose te stellen.
Waarom is dit wél een heel belangrijk thema?
Endometriose is meer dan een medische aandoening; het is een sociale en economische kwestie met een enorme impact op het dagelijks leven.
- Kwaliteit van leven
Veel vrouwen met endometriose ervaren beperkingen in hun dagelijkse activiteiten. Werk, studie, sociale relaties en zelfs het gezinsleven kunnen lijden onder de aanhoudende pijn en vermoeidheid. Voor sommige vrouwen betekent dit een leven vol pijn, onzekerheid en onbegrip. - Economische impact
Endometriose kost niet alleen vrouwen hun gezondheid, maar ook economische kansen. Studies tonen aan dat vrouwen met endometriose vaak meer ziekteverzuim hebben en minder uren kunnen werken. Dit heeft niet alleen gevolgen voor hen persoonlijk, maar ook voor de samenleving als geheel. - Onvoldoende onderzoek en behandelingen
Hoewel endometriose een veelvoorkomende aandoening is, blijft het wetenschappelijk onderzoek ernaar achter. Er is geen definitieve genezing en de huidige behandelingen – zoals hormonale therapieën en operaties – hebben vaak bijwerkingen en zijn niet altijd effectief. - De impact op vruchtbaarheid
Endometriose is verantwoordelijk voor 30-50% van de gevallen van onverklaarbare onvruchtbaarheid. Dit kan leiden tot emotionele en financiële stress voor koppels die een kinderwens hebben.
Wat kan er beter?
Meer bewustzijn
Het begint met educatie. Als meer vrouwen, zorgverleners en beleidsmakers begrijpen wat endometriose is, kan de diagnose sneller worden gesteld. Scholen, bedrijven en media spelen een grote rol in het doorbreken van taboes en het normaliseren van gesprekken over menstruatie en pijn.
Vroegtijdige diagnose
Huisartsen en gynaecologen moeten beter getraind worden in het herkennen van endometriose. Dit kan voorkomen dat vrouwen jarenlang onnodig lijden zonder een duidelijke diagnose.
Betere behandelmogelijkheden
Meer financiering voor onderzoek naar de oorzaken, diagnostische methoden en behandelingen van endometriose is cruciaal. Innovaties zoals niet-invasieve diagnostische tests of gerichtere therapieën kunnen een gamechanger zijn.
Steun voor vrouwen
Chronisch ziek zijn kan eenzaam en zwaar zijn. Het aanbieden van mentale ondersteuning, lotgenotencontact en werkgerichte begeleiding kan vrouwen helpen om beter met hun aandoening om te gaan.
Gezonde leefstijl
Het ervaren van lichamelijke en mentale gezondheidsklachten als gevolg van endometriose is erg vervelend. Juist nu is het belangrijk dat de focus op een gezonde leefstijl en vooral positieve mindset moet liggen. Zo voorkom je ergere klachten, denk bijvoorbeeld aan darmklachten die in hetzelfde gebied uiting hebben.