2 van de 3 Nederlanders met overgewicht

In 2050 zal naar verwachting 64% van de Nederlanders te maken hebben met overgewicht, volgens een rapport van het RIVM. Dit betekent dat bijna twee op de drie mensen kampen met gezondheidsrisico’s zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en leververvetting. Deze zorgwekkende cijfers zijn een wake-up call om actie te ondernemen voordat het te laat is.

Trends en oorzaken

Het aantal mensen met overgewicht stijgt in alle leeftijdsgroepen, maar de grootste toename wordt verwacht bij jongvolwassenen tussen de 18 en 44 jaar. Deze trend begint steeds eerder: waar in 1990 slechts 17% van de twintigers overgewicht had, is dat in 2020 al 32%.

De oorzaken zijn complex en breed. Factoren zoals een sedentaire levensstijl, ongezonde voedingsgewoonten en de constante beschikbaarheid van calorierijk voedsel spelen een grote rol. Bovendien blijkt het lastig om het tij te keren als overgewicht eenmaal ontstaat, wat de noodzaak onderstreept om preventie centraal te stellen.

Gevolgen

Overgewicht en obesitas hebben aanzienlijke gevolgen voor de fysieke en mentale gezondheid, evenals voor de samenleving. Hier is een overzicht van de belangrijkste gevolgen:

1. Fysieke Gezondheidsrisico’s

  • Hart- en vaatziekten: Overgewicht verhoogt de kans op hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol en uiteindelijk aandoeningen zoals hartaanvallen en beroertes.
  • Diabetes type 2: Een direct verband tussen obesitas en insulineresistentie leidt vaak tot deze chronische ziekte.
  • Gewrichtsproblemen: Het extra gewicht belast gewrichten, wat kan leiden tot artrose en mobiliteitsproblemen.
  • Kanker: Obesitas is geassocieerd met een verhoogd risico op verschillende soorten kanker, waaronder borstkanker, darmkanker en alvleesklierkanker.
  • Leververvetting: Overmatig vet kan zich ophopen in de lever, wat leidt tot niet-alcoholische leververvetting, een aandoening die uiteindelijk levercirrose kan veroorzaken.

2. Mentale Gezondheid

  • Depressie en angst: Mensen met obesitas ervaren vaker stemmingsstoornissen door stigmatisering, zelfbeeldproblemen en sociaal isolement.
  • Verminderd zelfvertrouwen: Stigma rondom gewicht kan negatieve gevolgen hebben voor eigenwaarde, vooral bij jongeren.

3. Sociaal-maatschappelijke Impact

  • Discriminatie en Stigmatisering: Mensen met overgewicht ondervinden vaak discriminatie op de werkvloer en in sociale situaties, wat leidt tot uitsluiting en minder kansen.
  • Economische kosten: Overgewicht brengt hoge zorgkosten met zich mee door de behandeling van gerelateerde aandoeningen. Het leidt ook tot een verminderde arbeidsproductiviteit en meer ziekteverzuim.

4. Bij Kinderen

  • Gezondheidsproblemen op jonge leeftijd: Kinderen met obesitas ontwikkelen vaak al risicofactoren voor hart- en vaatziekten, zoals een hoge bloeddruk en verhoogd cholesterol.
  • Effect op groei en ontwikkeling: Overgewicht kan de fysieke en emotionele ontwikkeling van kinderen belemmeren, wat hun kwaliteit van leven op lange termijn beïnvloedt.

Het is duidelijk dat overgewicht meer is dan alleen een kwestie van uiterlijk. Het beïnvloedt vrijwel alle aspecten van het leven en heeft verstrekkende gevolgen voor individuen en de samenleving als geheel. Het aanpakken van obesitas vereist dan ook een combinatie van preventieve maatregelen en ondersteuning bij gedragsverandering.

Oplossingen

Experts en beleidsmakers roepen op tot dringende actie. Staatssecretaris Karremans benadrukt dat “de gezonde keuze de makkelijke keuze moet worden.” Dit omvat strengere regelgeving rondom marketing van ongezonde voeding, meer aandacht voor bewegingsprogramma’s en gezondere schoolomgevingen. Investeringen in publieke bewustwording zijn cruciaal om gedragsverandering te stimuleren.

Daarnaast kun jij zelf een verschil maken door gezonde keuzes te prioriteren, zoals regelmatig bewegen, gebalanceerd eten en het verminderen van schermtijd. Voor ouders is het belangrijk om kinderen op jonge leeftijd gezonde gewoonten bij te brengen.

Waarom nu handelen?

De RIVM-cijfers laten zien dat de huidige koers een aanzienlijke impact zal hebben op de volksgezondheid en de zorgkosten. Zonder effectieve interventies dreigen deze problemen de zorgsystemen te overweldigen. Het is niet alleen een gezondheidskwestie, maar ook een economische en sociale uitdaging die vraagt om een gezamenlijke aanpak.

De voorspelling dat twee op de drie Nederlanders in 2050 te zwaar zal zijn, benadrukt de urgentie van een integrale aanpak. Dit probleem vraagt om actie van individuen, overheid en het bedrijfsleven. Samen kunnen we deze trend keren door gezonde keuzes gemakkelijker en aantrekkelijker te maken voor iedereen.

Voor meer informatie en tips om een gezonde leefstijl te behouden, raadpleeg het volledige rapport van het RIVM.

Bronnen:

  • HuisartsVandaag: Een artikel over de stijging van overgewicht en obesitas, met nadruk op de toenemende gezondheidsrisico’s en de uitdagingen bij behandeling.
  • Gezondheidsnet: Een rapport over de toenemende obesitas bij kinderen en volwassenen en de gezondheidscomplicaties zoals diabetes type 2, hartklachten, en leververvetting. Het artikel benadrukt ook het belang van preventieve maatregelen.
  • Metro Nieuws: Een overzicht van de voorspellingen van het RIVM, met details over de toename van overgewicht in specifieke leeftijdsgroepen en de impact op de volksgezondheid in Nederland.
  • Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) 2024: Het RIVM voorspelt dat 64% van de Nederlandse volwassenen in 2050 te maken zal hebben met overgewicht, tegenover 50% in 2022. Deze cijfers komen uit de VTV, die elke vier jaar wordt uitgebracht en de ontwikkelingen in volksgezondheid en zorg onderzoekt. Het volledige rapport wordt in juni 2024 gepubliceerd, maar vroege inzichten tonen aan dat vooral jongvolwassenen (18-44 jaar) in toenemende mate met overgewicht te maken krijgen. Dit heeft grote gevolgen voor de volksgezondheid, zoals een verhoogd risico op chronische ziekten als diabetes en hart- en vaatziekten. Het rapport benadrukt het belang van een gezonde leefstijl en preventieve maatregelen om deze trends te keren. Meer informatie is beschikbaar op de officiële website van het RIVM.​
  • NU.nl: In een artikel dat de conclusies van de VTV benadrukt, wordt gewezen op de urgentie van preventief beleid en samenwerking tussen overheid, zorginstanties en het onderwijs om overgewicht en obesitas te bestrijden. Het artikel verwijst naar zowel individuele als maatschappelijke factoren die bijdragen aan de toename van overgewicht​