Nieuwste cijfers in Nederland (2023)

Vandaag 24 november 2023 heeft TNO in opdracht van KWF kankerbestrijding een onderzoek gepubliceerd over de bijdrage van leefstijl, leefomgeving, infecties en reproductieve factoren aan kanker in Nederland (klik hier voor het volledige onderzoek). In dit onderzoek werden actuele cijfers vergeleken met een vergelijkbaar onderzoek dat was uitgevoerd in 2014. TNO heeft gekeken naar risicofactoren die volgens de wetenschap en vakdeskundige in verband staan met de ontwikkeling van kanker. Deze risicofactoren bevatten onder andere:

leefstijl:

  • roken
  • alcohol
  • ongezonde voeding (rood en bewerkt vlees, te weinig fruit, groente, vezels, zuivel en geen koffie)
  • ovegewicht
  • te weinig bewegen

leefomgeving:

  • uv-straling (zonlicht, zonnebank)
  • fijnstof
  • radon

infectie:

  • HPV
  • H. pylori
  • hepatitis B en C
  • HIV

reproductie:

  • niet geven van borstvoeding
  • gebruik van orale anticonceptie
  • perimenopauzale hormoonsuppletie

Voor het onderzoek heeft TNO in nationale en internationale databases gekeken tot 10 jaar terug, om zo ook retentietijd (ontwikkeling van blootstelling risicofactor tot kanker) goed in kaart te kunnen brengen.

Resultaten; roken blijft nummer 1

Recente bevindingen bevestigen dat roken nog steeds verreweg de grootste oorzaak van kanker in Nederland is. Geschat wordt dat jaarlijks ongeveer 19.095 diagnoses (wat overeenkomt met 16% van alle gevallen van kanker) aan roken kunnen worden toegeschreven. Naast roken zijn andere significante oorzaken van kanker onder meer zonblootstelling, met ongeveer 6.374 gevallen per jaar (wat neerkomt op 5%), en ongezonde voedingsgewoonten, zoals een tekort aan fruit, groenten en voedingsvezels, en overmatige consumptie van bewerkt vlees, wat goed is voor ongeveer 6.452 gevallen per jaar (eveneens 5%). Een beknopt overzicht van de belangrijkste resultaten van het onderzoek vind je hier. 

Een derde van de kankergevallen kan worden voorkomen

Carla van Gils, directeur van KWF, benadrukt uit deze studie dat we invloed hebben op bijna een derde van alle kankergevallen. Ze onderstreept dat dit een aanzienlijk deel is en stelt dat als we serieus werk maken van deze bevindingen door gerichte preventieve maatregelen, dit op jaarbasis tot wel 40.000 minder kankerdiagnoses kan leiden. KWF benadrukt dat het nieuwe kabinet hierin een cruciale rol kan spelen. Door bewezen effectieve maatregelen te implementeren, zoals het verhogen van de prijzen van tabaksproducten of het instellen van een verbod op marketing van ongezonde voeding en alcohol, kunnen we veel toekomstige kankergevallen voorkomen. Dit is dringend nodig, gezien de al bestaande ernstige overbelasting in de zorgsector.

Verminder het roken in Nederland

Volgens KWF ligt de grootste kans op gezondheidswinst bij kankerpreventie vooral in tabaksontmoediging. Van Gils geeft aan dat als iedereen zou stoppen met roken, dan zou dit in theorie 16% verschil maken in het aantal gevallen van kanker. Het is ook essentieel om te voorkomen dat mensen überhaupt beginnen met roken want recente cijfers laten zien dat 1 op de 5 jongeren in het afgelopen jaar heeft gevaped, en dat bijna een derde ooit heeft gerookt.

KWF legt ook sterke nadruk op preventie op andere gebieden. Het is een van de kernprioriteiten van de Nederlandse Kanker Agenda, die op 27 november wordt gelanceerd. Hierin werkt KWF samen met andere instanties aan nationale prioriteiten om de impact van kanker op de maatschappij te verminderen.

Bovendien is KWF een van de initiatiefnemers van de Gezonde Generatie, waarin 22 gezondheidsfondsen samenwerken om ervoor te zorgen dat de Nederlandse jeugd tegen 2040 de gezondste ter wereld is.

Wat kun je zelf doen?

Een gezonde leefstijl en een gunstige leefomgeving spelen dus een cruciale rol in het voorkomen van kanker. Het aannemen van gezonde gewoonten, zoals regelmatige lichaamsbeweging, evenwichtige voeding en het vermijden van tabak en overmatig alcoholgebruik, vermindert het risico op kanker. Daarnaast is het minimaliseren van blootstelling aan milieuvervuiling, straling en schadelijke chemicaliën essentieel om de kans op deze ziekte te verkleinen. Het belang van een gezonde leefstijl en een ondersteunende leefomgeving wordt steeds meer erkend als waardevolle elementen in kankerpreventie.

TNO laat in het onderzoek ook zien wat je zelf kunt doen om je kans op kanker te verkleinen:

  • Niet roken
  • Bescherming tegen de zon
  • Gezond eten
  • Een gezond gewicht behouden
  • Voldoende bewegen
  • Je (kind) vaccineren tegen HPV
  • Geen of minder alcohol drinken
  • Meedoen aan de bevolkingsonderzoeken

Een gezond dieet en voldoende beweging, geen overgewicht

Bij VicoBlue staat leefstijl hoog in het vaandel en een gezonde generatie kan alleen maar ontstaan als we met z’n allen focussen op een gezond dieet en voldoende beweging. Dit zijn namelijk al kleine veranderingen die grote effecten hebben in de samenleving. Met de DNA metabolisme test kun je erachter komen welke verhouding aan koolhydraten, eiwitten en vetten het beste door jouw lichaam omgezet kan worden in energie zodat je met een gerichte verhouding minder snel vet opslaat. Ook wordt jouw sporttype bepaald waarbij je erachter komt of hardlopen, wandelen, fietsen of zwemmen beter bij je past of toch gewichtheffen, hit training en sprinten.